ไตรภูมิพระร่วง เรียกกันในหลาย ๆ ชื่อ ทั้ง ไตรภูมิพระร่วง เตภูมิกถา และไตรภูมิกถา (ฉบับราชบัณฑิตยสถานใช้ "ไตรภูมิกถา") เป็นวรรณคดีพุทธศาสนาที่แต่งในสมัยสุโขทัยประมาณปี พ.ศ. 1882 โดย พระยาลิไทย ซึ่งรวบรวมจากคัมภีร์ในพระพุทธศาสนา มีเนื้อหาเกี่ยวกับโลกสันฐานที่แบ่งเป็น 3 ส่วน หรือ ไตรภูมิ ได้แก่ กามภูมิ รูปภูมิ และอรูปภูมิ
วรรณคดีเรื่องนี้มีเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับคติความเชื่อของไทยเป็นจำนวนมาก อาทิ เรื่อง นรก สวรรค์ การเวียนว่ายตายเกิด ทวีปทั้งสี่ (เช่น ชมพูทวีป ฯลฯ) ระยะเวากัปปกัลป์ กลียุค การล้างโลก พระศรีอาริย์ มหาจักรพรรดิราช แก้ว 7 ประการ ฯลฯ
ไตรภูมิกถาหรือ ไตรภูมิพระร่วงมีการแบ่งเนื้อหาในแต่ละบทแต่ละตอน ดังนี้
วรรณกรรมที่เกี่ยวข้องกับไตรภูมิ นอกจากนี้ เช่น ไตรภูมิโลกวินิจฉัย เรื่องเล่าจากไตรภูมิ สมุดภาพไตรภูมิ ฯลฯ

นรกภูมิ
ติรัจฉานภูมิ
เปรตภูมิ
อสุรกายภูมิ
มนุสสภูมิ
ฉกามาพจรภูมิ
รูปาวจรภูมิ
อรูปาวจรภูมิ
อวินิโภครูป
กัลปวินาศและอุบัติ
นิพพานกถา